برای هنرمندی که اهل سکوت بود و می آفرید - مجله سی نوا

به گزارش خبرنگاران، این مراسم به همت انجمن نقاشان ایران و با همکاری موزه هنرهای معاصر تهران، فرهنگستان هنر و موسسه فرهنگی هنری وپژوهشی صبا و به مناسبت چهلمین روز درگذشت مسعود عربشاهی تدارک دیده شده است.

در ابتدای این مراسم حسین خانی، رئیس موسسه فرهنگی و هنری صبا و معاون فرهنگستان هنر در سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطر زنده یاد مسعود عربشاهی، اظهار کرد: بهانه حضور ما یادکرد چهلمین روز فراغ هنرمندی است که پیشگام هنر نوگرای ایران از دهه 40 است. هنرمندی که در جنبش سقاخانه ای نقش مهمی داشت و تا آخرین روزهای زندگی خود کار کرد و اثر دست او زینت بخش بسیاری از ساختمان های تهران است.

او همچنین در بخشی از سخنان خود گفت که در نمایشگاه آثار زنده یاد عربشاهی که به مناسبت چهلمین سالگرد این هنرمند این روزها در موسسه صبا برپاست، هفت اثر برای نخستین بار رونمایی شده است.

در ادامه امیر راد، رئیس انجمن نقاشان ایران در سخنانی کوتاه اظهار امیدواری که هنر زنده یاد عربشاهی در آثار هنرمندان آینده نیز متبلور گردد.

سپس مهدی حسینی، نویسنده و نقاش که از دوستان قدیمی زنده یاد عربشاهی بوده است، ضمن بیان خاطرات خود با این هنرمند مرحوم، درباره این موضوع که اغلب از عربشاهی به عنوان یکی از هنرمندان جنبش سقاخانه ای یاد می گردد، اظهار کرد: همواره برایم این سوال مطرح بود که چطور شد که نام آقای عربشاهی در میان هنرمندان سقاخانه ای ذکر می گردد. به هر حال جنبش سقاخانه ویژگی هایی دارد که از جمله مهمترین آنها استفاده از علائم فرهنگ شیعی است، اما آثار عربشاهی هیچ گاه این علائم را نداشت. این در حالی است پیوسته نام او با جنبش سقاخانه عجین شده بود.

این هنرمند نقاش گفت: به نظرم آنچه آثار او را با جنبش سقاخانه ای به صورت ضمنی پیوند می دهد، این است که او از علائم و نمادهای فرهنگ باستانی مثل کاخ ها و معابد کهن استفاده می کرد. در واقع عربشاهی به لایه های عمیق تری از فرهنگ باستانی و تصویری ایران توجه نشان داد. این درحالی است که جنبش سقاخانه ای به نماهای روبنایی توجه و بیشتر جنبه ظاهری دارد، اما ویژگی آثار عربشاهی این بود که پوسته ظاهر را کنار زد و به فرهنگ باستانی توجه نشان داد.

حسینی یادآور شد که زنده یاد عربشاهی فقط نقاش نبود و در سایر حوزه های هنرهای تجسمی همچون طراحی نیز سررشته داشت و آثار بسیاری خوبی را نیز از خود به جا گذاشت. او از شاگردان فعال محروم محمود اولیا بود که خود او نیز درس نقاشی را از کمال الملک آموخته بود. نقاشی های او در سطوح ملی و بین المللی بسیار شناخته شده بود و همان طور که می دانید یکی از آثار او اخیرا در حراج بنامز با قیمت بسیار خوبی به فروش رفت.

او همچنین در بخشی از سخنان خود از لزوم توجه به آثار این هنرمند سخن گفت و با اشاره به اثری از زنده یاد عربشاهی که از دیوار پارک طالقانی تخریب شده بود، اظهار امیدواری کرد که اثر دوباره در جای خودش نصب گردد.

حسینی در همین زمینه خاطره ای را روایت و اظهار کرد: یکی دیگر از آثار خیابانی او سر در یکی از بانک ها بود که متاسفانه تابلوی بانک را روی این اثر هنری زده بودند. خوشبختانه آنقدر به این موضوع نقد شد که بالاخره تابلوی بانک را از روی اثر برداشتند.

این هنرمند در انتها سخنان خود یادآور شد: ما در سال های آخر عمر او متاسف بودیم که در دامن بعضی افراد سودجو قرار گرفته است. اما تجربه ثابت نموده است که آنچه می ماند اصالت و فرهنگی است که این هنرمند برای ما و نسل های آینده به یادگار گذاشته است.

هادی سیف، نویسنده و پژوهشگر و از دوستان زنده یاد عربشاهی از دیگر سخنرانان این مراسم بود که او نیز بعضی از خاطرات خود را با این هنرمند مرحوم روایت کرد.

او یادآور شد که به اعتقاد من مسعود چهره متمایزی بود. او راه و رسمی را انتخاب کرد که به همه این امکان را می داد که داوری های متعددی درباره او داشته باشند. من او را نقاشی رها و دوستار فرهنگ و هنر سرزمیش می دانم. مسعود عربشاهی مورخی بود که با قلم نقش تاریخ باستانی ایران و تمدن های منطقه را واکاوی کرد. در واقع دنیای او دنیای نقش آفرینی نبود، بلکه دنیای کاوش کردن و پیدا کردن راز و رمزها بود.

سیف همچنین با اشاره به سال های آخر عمر این هنرمند، گفت: مسعود عربشاهی باید سربلندتر از میان ما می رفت. همین موضوه به ما این نکته را یادآوری می نماید که باید توجه و محافظت از هنرمندان را دوچندان کنیم. مسعود عربشاهی مرگ جسمی دارد، ولی هنرمندان، بزرگان و اندیشمندان همچون او هرگز نخواهند مُرد.

حبیب الله صادقی، هنرمند نقاش نیز بخش اصلی سخنان خود را به روایت خاطراتی از زنده یاد عربشاهی اختصاص داد و این نکته را در میان صحبت هایش یادآور شد که در کنار او موضوعات بسیاری را آموخته است.

او همچنین از لزوم توجه به هنرمندان سخن گفت و تاکید نمود ستودنی ها را باید ستود. هر جایی که کسی هنر یا اندیشه دارد یا موسیقی می نوازد باید او را ستود. به همین دلیل ما نیز باید به هنرمندان کشورمان توجه کنیم. بر همین اساس از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از مهمترین متولیان این امر، درخواست می کنم با انجام پژوهشی وسیع تر، مجموعه آثار مسعود عربشاهی را نمایش بدهد و کتابی درباره او و آثارش به چاپ برساند.

عباس مشهدی زاده، هنرمند نقاش نیز از فرآیند حضور زنده یاد عربشاهی در عرصه هنرهای تجسمی سخن و مسیری که طی نموده بود گفت.

او گفت: مسعود عربشاهی کم گو، آرام و سربلند بود. او کارهای والا، ممتاز و طلایی بسیاری داشت. گمان نمی کنم دیگر به همین راحتی ها فیگوراتیست و نقش برجسته کاری همانند عربشاهی به وجود بیاید. هنوز هم کارهای او برای آینده های بسیار دوری نو و تازه است.

همچنین سهراب هادی، نویسنده و هنرمند نقاش در سخنانی اظهار کرد: ای کاش این مجلس در زمان حضور مسعود عربشاهی برگزار می شد. او اهل سکوت بود، اما می آفرید. یکی از ویژگی او عبور از پرسپکتیو بود. آثار او تخت و درست همانند بنیاد هنرهای اصیل ایرانی بود؛ چه جرات و عظمتی که اینچنین تخت بیافرینی و محاسبات ریاضی و هندسه و نور را هم در نظر بگیری!

او اظهار امیدواری کرد که جریان نوگرایی مسعود عربشاهی همچنان در میان نسل های آینده هنرهای تجسمی ایران ادامه داشته باشد.

رامین عربشاهی، فرزند زنده یاد مسعود عربشاهی آخرین سخنران این مراسم بود که در سخنانی کوتاه یادآور شد: من آدم خوشبختی بودم که هر سال چند ماهی میزبان پدر می شد؛ اما الان افسوس می خورم که چرا بیشتر در کنار او نبودم.

او گفت: پدر واقعا عاشق فرهنگ باستان ایران بود. او روح بسیار ساده ای داشت و انسان پاکی بود. اما متاسفانه عده ای از او سوء استفاده کردند. حیف شد که پدر ناتمام کار خود را گذاشت و رفت.

همچنین در این مراسم پیغام تصویری از غلامحسین نامی، هنرمند پخش شد.

در بخش انتهای این مراسم نکوداشت نیز بخش هایی از فیلم مستندی درباره مسعود عربشاهی به نمایش گذاشته شد.

به گزارش خبرنگاران، مسعود عربشاهی هنرمند نقاش و مجسمه ساز، متولد 19 شهریور 1314 تهران بود. وی از هنرستان هنرهای زیبای تهران (1338) و هنرکده هنرهای تزیینی فارغ التحصیل شد (1348).

عربشاهی در عرصه تزیینات معماری نیز فعالیت داشت و در طرح های خود از میراث هنری خاور نزدیک باستان مایه می گرفت و در فعالیت های خلاقه خود به نقشمایه های تزیینی بابلی، آشوری و پارسی روی می آورد و در تجارب تجسمی این عناصر را در طرح های سه بعدی عظیم نیز با مهارت به کارمی گرفت.

زنده یاد عربشاهی در روز 25 شهریور ماه 98 بر اثر عارضه قلبی ـ ریوی در تهران درگذشت.