جنگل های فنگ شویی بزرگترین امید چین برای حذف دی اکسید کربن - مجله سی نوا

با ما همراه باشید و با تورهای چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

جنگل های فنگ شویی

جنگل فنگ شویی، یکی از ده ها هزار جنگل محافظت شده چین است که در استان های جنوبی پراکنده شده. بومیان معتقد هستند که این درختان کهنسال برای افرادی که از آنها محافظت می نمایند، خوشبختی و سلامتی می آورند. هزاران سال است که بومیان قبیله هان از این جنگل ها استفاده می نمایند. قدیمی ترین سندی که به جنگل فنگ شویی اشاره می نماید، مربوط به قرن سوم میلادی است. در این سند گفته شده که از چوب این جنگل برای ساخت معبد امپراطور استفاده شده است. وقتی قبیله هان از شمال به سمت جنوب آمد، بر اساس قوانین فنگ شویی روستایی ساختند که جریان انرژی در آن بهینه باشد و از معابد و مقابرشان محافظت کند. روستاییان خانه هایشان را در کوهپایه ساختند و اطرافش را با درختان میوه و گیاهان دارویی پر کردند.

جنگل های فنگ شویی راه خنثی سازی کربن

امروزه، بوم شناسان معتقدند که این جنگل های کهنسال که پناهگاه روستا هم هستند، می توانند نقشی کلیدی در آینده اکولوژیکی چین بازی نمایند. دانشمندانِ موسسه علوم و تحقیقات چین اعلام کردند که حجم جنگل های چین به نسبت جمعیت آن تنها 25 درصدِ میانگینِ جهانی است. این در حالی است که چین عظیمترین فراورینماینده دی اکسید کربن در جهان است. اما چین تصمیم گرفته شرایط را تغییر دهد و تا سال 2060 انتشار کربن را خنثی سازی کند و مناطق جنگلی کشور را به 26 درصد برساند. در این صورت چین به اندازه مساحت آلمان جنگل خواهد داشت.

با وجود برنامه های زیست محیطی عظیم چین، این کشور سابقه شکست هم دارد. چین بارها برنامه های جنگل زایی با درختان غیربومی و دانه هایی با رشد سریع داشته که همواره پیروز نبوده است. اما دانشمندان معتقدند که جنگل های فنگ شویی می توانند منبعی برای درختان بومی و گیاهان محلی باشند که با آب و هوای چین سازگاری دارند. با اینکه این جنگل ها چند هکتار بیشتر نیست، اما تنوع زیستی بالایی دارد. درختان این جنگل ها باقی مانده انواعی هستند که قبل از رسیدن به آمریکای شمالی و آسیا در اوراسیا می روییده است. درختانِ پهن برگِ همواره بهاری که امروز به دلیل خاصیت جذب کربن و مقاومت در برابر آلودگی به شدت مطرح شده اند.

از سال 2008، دانشمندان دانشگاه کشاورزی گوانجو پیشنهاد دادند که برنامه ریزان شهری از جنگل های فنگ شویی به عنوان الگویی برای ساخت شهرهای سازگار با محیط زیست یا پایدار استفاده نمایند؛ چرا که قرار دریافت در این نوار سبز، می تواند به آنها یاری کند تا با آلودگی مقابله نمایند.

انسان و جنگل های فنگ شویی از دیروز تا به امروز

کریس کاگینز، استاد جغرافیا و مطالعات آسیایی در دانشگاه بارد در آمریکا معتقد است که جنگل های فنگ شویی طراحی شده بودند تا میان انسان، محیط طبیعی اطرافش و نیروهای ماورالطبیعه هارمونی ایجاد نمایند. قبیله هان بر این باور بود که هر یک از جنگل ها نگهبانی ماورالطبیعه دارد که نمادی از چهار جهت اصلی است. به همین دلیل هم این جنگل ها را مقدس می دانستند و نیایشگاه های بسیاری ساختند که با عود تزیین و به خدای زمین تقدیم شده اند.

کاگینگز در ادامه اضافه می نماید که این جنگل ها بُعدی کاربردی هم داشتند و به روستاییان در مدیریت منابع یاری می کردند. به علاوه، جلوی سیل و رانش زمین را می دریافتد و نحوه ذخیره و حفظ آب برای محصولات را بهبود می بخشیدند. روستاییان می گویند که این جنگل ها ثروت را درون خود نگه می دارند. شاید به نظر خرافه بیاید، اما اگر این جنگل ها نبودند، سیل و رانش ممکن بود به شالی های برنج برسد و ثروت را نابود کند.

در گذشته، استاد فنگ شویی هر قبیله، بهترین مکان را برای ساخت روستا انتخاب می کرد، مکانی که ساکنان روستا به بهترین نحو می توانستند عناصر طبیعی را مدیریت نمایند. هر منظر فنگ شویی برای تکمیل بودن به یک روستا، کوهستان، جنگل، رودخانه و زمین کشاورزی احتیاج دارد. بیشتر روستاها رو به جنوب هستند و جنگلی که پشت روستا و در دامنه کوهستان است را کوهستان اژدهای پشت و جنگلی که جلوی روستا است را جنگل دروازه آب می نامند.

تقدسی که نباید به آن دست درازی کرد

جنگل، سایه ای است که روستا را از آفتاب داغ تابستان محافظت می نماید و در فصل بارش موسمی روستا را از سرمای زمستان نجات می دهد. با مدیریت همین عناصر است که روستاییان توانستند بادهای تند شمالی را به نسیم خنک و سیل را به گذر آب به شالی های برنج تبدیل نمایند. به دلیل تقدسی که به این جنگل ها داده شده، قطع درختان گناه عظیمی به حساب می آمده. هر دو سال یک بار، روستاییان می توانستند فقط شاخه هایی که روی زمین می افتاد را جمع آوری و استفاده نمایند. در طول حکومت کمونیستی مائو که از 1949 تا 1976 ادامه داشت، فنگ شویی را خرافه ای فئودالیستی می دانستند. اما در همین دوران هم قبیله هان توانست از این جنگل ها محافظت کند.

مجازات قطع درختانِ این جنگل ها در مناطق مختلف متفاوت است. مثلا در گوانگدونگ، بومیان معتقد هستند که درختان خاصیت درمانی دارند و اگر کسی آنها را قطع کند بیمار خواهد شد. در جیانگسو، متخلف جریمه می گردد و درختانی که بریده شده اند به آتش کشیده می شوند. امروز جدا از قبایل که قوانین خاص خود را دارند، دولت هم این مناطق را محافظت شده نامیده است. از اوایل 1990، استفاده از آفت کش ها در استان وویان ممنوع و برای متخلفان جریمه در نظر گرفته شد. این قوانین بعدها در سایر استان ها هم رواج پیدا کرد.

با اینکه فنگ شویی مفهومی باستانی است، اما بسیاری از چینی ها هرگز نام آن را نشنیده اند، بیشتر به این دلیل که در دوران حکومت کمونیستی مائو، این مفهوم جزو موارد ممنوعه بود. البته وقتی به چینی ها بگویید قبایلی هستند که صدها سال از جنگل ها محافظت کردند، برق غرور و افتخار را در چشمانشان می بینید.

جنگل های فنگ شویی چگونه می توانند به حذف کربن یاری نمایند؟

محققان معتقدند که می توان از جنگل های فنگ شویی مانند بانک بذر برای گسترش آنها در ابعاد وسیع استفاده کرد. امروز فرایند جنگل کاری چین بسیار سریع تر از کشورهای دیگر است و این جهشی رو به جلو در فراوری انرژی های پایدار است. اگر این جنگل ها عامدانه و با برنامه ریزی دقیق توسعه پیدا نمایند، نقش مهمی در جذب کربن خواهند داشت. شاید این برنامه حداقل 50 سال زمان ببرد، اما نتایج آن معین خواهد شد.

به همین دلیل، برنامه ای تدوین شد که در آن ساکنان شهرهای عظیم، به روستای 300 ساله لای چی وو که در ژئوپارک هنگ کنگ است، می رفتند تا به بومیان برای احیای روستا و جنگل ها یاری نمایند. همزمان برنامه جنگل کاری و گسترش آن آغاز شد و این جنگل ها در بخش های دیگر هنگ کنگ هم ساخته شدند. محققان گیاه شناسی هم از این جنگل ها نمونه برداری نموده اند و روی حیات گیاهی و جانوری آن کار می نمایند.

در پروژه پایدار لای چی وو، بوم شناسان به روستاییان هاکا آموزش دادند که چگونه با استفاده از بیوچار در خاک کشاورزی به محافظت از جنگل یاری نمایند. از طرف دیگر، بومیان دستور آشپزی، تکنیک بافت و لهجه و اصطلاحاتشان را با تازه واردان در میان گذاشتند. بومیانی که مسئول برگزاری تورهای گردشگری هستند، مسافران را با 200 خانه، معبد و تالارهای باستانی آشنا می نمایند. به علاوه، 12 خانه بومی که با استفاده از گل، شن، کاه برنج و پوسته صدف ساخته شده به اقامتگاهی برای مسافران تغییر کاربری می دهد.

این برنامه آنقدر پیروز بوده که در مناطق اطراف روستای هاکا مانند Mui Tsz Lam هم گسترش داشته است. درست است که این پروژه ها از نظر وسعت و ابعاد عظیم نیستند، اما برگزارنمایندگان امیدوارند به مرور وسعت بیشتری پیدا کند. این روستاها می توانند مدلی باشند برای سایر مناطق که رو به مدیریت پایدار و حفاظت از جنگل ها بیاورند. مردمی که فقط به اندازه احتیاجشان استفاده می نمایند و به هیچ وجه مصرف گرا نیستند.

با این برنامه، چین به یکی از کشورهای پیش رو در زمینه حذف و خنثی سازی کربن بدل خواهد شد و حتما تاثیرات آن را در کاهش آلودگی و ناهنجاری های مرتبط با آن خواهد دید. به امید روزی که تمام کشورهای جهان به اهمیت حفظ و گسترش جنگل ها پی ببرند.