آنالیز لزوم و نحوه واگذاری مالکیت دولتی استقلال و پرسپولیس با حضور کارشناسان مالی، ورزشی و اساتید دانشگاه - مجله سی نوا

از پروفایل ما وبلاگ بخار دیدن نمایید.

به گزارش گروه سیاسی خبرنگاران، جلیلی در این نشست اعلام نمود: از دهه هشتاد تا به امروز مسئله واگذاری باشگاه های ورزشی در کشور مطرح است، اما هنوز به نتیجه نرسیده است؛ طبیعی است که نگاه های متفاوتی در این زمینه وجود دارد، اما در نهایت کشور باید در این رابطه به تصمیم صحیح برسد و آن تصمیم را به خوبی اجرا کند.

جلیلی شبیه سازی اجرای الگو های پیشنهادی در نحوه واگذاری مالکیت پرسپولیس و استقلال را گام اول برای مشورت به حاکمیت جهت رسیدن به شرایط مطلوب برشمرد و توضیح داد: با شبیه سازی مدل های پیشنهادی در چنین جلساتی، میتوان به ابعاد آن ها پی برد و به تصمیم قاطع رسید.

وی اضافه نمود: آنالیز مدل ها در چگونگی واگذاری ها به همراه نقاط قوت و ضعف هریک از آنها، قدم اولی است که میتواند پیش روی تصمیم گیران این موضوع قرار گیرد؛ در این آنالیز باید به ابعاد مختلف اجرایی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز پرداخته شود.

در ابتدای این نشست دکتر غلامحسین حسینی نیا رئیس دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران به ارائه مطالبی درباره سابقه واگذاری باشگاه های دولتی فوتبال در کشور های دیگر پرداخت. وی با اشاره به مدل هایی از مالکیت و اداره باشگاه ها نظیر مالکیت خصوصی، سهامی، کنسرسیومی و .. گفت: امروز مالکیت دولتی باشگاه های حرفه ای یک امر غیر معمول و در بعضی موارد مانند انگلیس و آلمان، غیرقانونی تلقی می شود.

حسینی نیا، باشگاه های حرفه ای در فوتبال ایران را به چهار گروه باشگاه های وابسته به صنایع نظیر فولاد خوزستان و ..، وابسته به نیرو های نظامی و انتظامی نظیر پاس و...، وابسته به سازمان تربیت بدنی نظیر استقلال و پرسپولیس و بخش خصوصی نظیر نساجی مازندران و .. تقسیم کرد و گفت: این تقسیم بندی نشانگر آنست که باشگاه داری در ایران توسط بخش دولتی ایجاد شده و دولت هزینه های این ورزش را تقبل میکند.

وی در ادامه توجه به نقش طرفداران در باشگاه های فوتبال و لزوم فراهم کردن امکان سرمایه گذاری کارآفرینان در این عرصه را یک لازمه مهم در مشخص نوع مالکیت باشگاه ها برشمرد و توضیح داد: امروزه انواع تعاونی های جدید براساس سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی فراهم آمده است که تعاونی سهام عام یکی از آنهاست؛ از نظر ما شرکت های تعاونی سهام عام بیشترین مزایا را در مقایسه با شرکت های دیگر دارا هستند و علاوه بر اینکه میتوانند از مزایای قانون تجارت استفاده کنند، از مزایای مربوط به شرکت های تعاونی نیز بهره منده خواهند شد.

حسینی نیا اضافه نمود: مدل پیشنهادی ما برای واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، تبدیل آن ها به شرکت های تعاونی سهام عام است.

وی محدویت تملک سهام و برخورداری از حمایت و نظارت وزارت کار را از جمله تفاوت های تعاونی های سهام عام با شرکت های سهامی عام برشمرد و اعلام نمود: تامین بخشی از سرمایه به وسیله پذیره نویسی، شرایط آزاد عضویت، اعمال رای و نظر براساس میزان دارایی سهم و .. از جمله ویژگی های تعاونی سهام عام است که میتوان آن را مدل مناسب جهت واگذاری باشگاه های فوتبال معرفی کرد.

حسینی نیا تاکید نمود: در این مدل طبق قانون، حداکثر سهم هر شخص حقیقی، 5 درصد خواهد بود و اشخاص حقوقی نیز حداکثر می توانند 10 درصد سهام شرکت تعاونی را داشته باشند و این محدودیت تملک سهام از تجمیع ثروت جلوگیری می نماید.

سید محمدکاظم اولیایی مدیرعامل اسبق باشگاه فوتبال استقلال تهران نیز استفاده از ظرفیت نهادهایی، چون شرکت های پیشکسوت دو باشگاه استقلال و پرسپولیس و کانون های طرفداری دو باشگاه را بازو های مهمی برای آغاز تاسیس شرکت های تعاونی سهام عام دانست.

در ادامه دکتر ماشاءالله عظیمی نایب رئیس اتاق تعاون ایران، عضو شورایعالی بورس و هیئت اهلیت سازمان خصوصی سازی، ظرفیت شرکت های تعاونی سهامی عام را بهترین فرصت برای تامین اقتصادی در واگذاری باشگاه های فوتبال دانست و اعلام نمود: سهامدار کردن مردم به وسیله شرکت های تعاونی، انگیزه های منفی برای سرمایه داری از این طریق را محدود می نماید و به همین خاطر ما بر تعاونی بودن مدل واگذاری استقلال و پرسپولیس تاکید داریم.

وی سیاست های متناقض مسئولان دولت در زمینه واگذاری استقلال و پرسپولیس را یک مشکل عظیم در آغاز کار دانست و اظهارداشت: مدل پیشنهادی اتاق تعاون، قالب شرکت های تعاونی توسعه و عمران شهرستانی است که این قابلیت را دارند تا ضمن در نظر دریافت صندلی پیشکسوتان، طرفداران و مدیران باشگاه های ورزشی، واگذاری ها را در خود جای بدهند.

در ادامه احسان اصولی رئیس هیئت فوتبال استان خراسان رضوی و عضو مجمع فدراسیون این رشته نیز در توضیحات خود به مخالفت با پیشنهاد دکتر عظیمی پرداخت.

وی اتاق تعاون ایران را فاقد امکانات و شرایط کافی برای کارفرمایی واگذاری ها دانست و اضافه نمود: بدنه اجتماعی عظیمی پشتوانه فوتبال است و این ورزش دارای سابقه 80 ساله ای است که ابعاد گوناگونی دارد؛ اگرچه بحث واگذاری یک مقوله اقتصادی است، اما نمیتوان صرفا با اتکا به ساختار های اقتصادی به آنالیز آن پرداخت.

همچنین مهدی حاجی وند، محقق و کارشناس حوزه خصوصی سازی به ارائه گزارشی درباره لزوم اجرای سیاست خصوصی سازی در فوتبال و مزایای روش پیمان مدیریت پرداخت.

فرایند گام به گام واگذاری

حاجی وند درخصوص مزایای روش پیمان مدیریت نسبت به سایر روش ها گفت: در این روش، مالکیت باشگاه ها همچنان به عهده دولت است، اما مدیریت آن به صورت زماندار به متقاضیان دارای اهلیت واگذار می شود.

وی اضافه نمود: اگر مدیریت، مورد تایید مالک بود، فرایند همکاری ادامه خواهد داشت و در غیر اینصورت، پیمان مدیریت با فرد دیگری بسته خواهد شد.

حاجی وند در ادامه، وضع موجود ورزش را ناشی از دخالت نادرست دولت در این حوزه دانست و اعلام نمود: امروز فوتبال به یک صنعت درآمدزا تبدیل شده که البته هزینه های آن نیز به دوش دولت است. متاسفانه جذب سرمایه به وسیله مشارکت مردمی تقریبا جایی در فوتبال ندارد؛ درحالیکه تجربه سایر کشور ها نشان داده که مدیریت و مالکیت بخش خصوصی در این زمینه بهتر بوده است.

حاجی وند بهره گیری اندک از منابع انسانی متخصص و فقدان مدیریت مناسب جهت توسعه سرمایه های طرفداری در فوتبال را از جمله اثرات منفی مدیریت دولتی باشگاه ها دانست و توضیح داد: حمایت ناعادلانه از تیم های خاص و طرد بخش دولتی، عدم امکان مطلوب نظارت و ارزیابی اقتصادی و ایجاد پدیده های مانند دلالی در فوتبال از دیگر اثرات مدیریت فعلی دولتی در این ورزش است.

وی با اشاره به تجربه مدل های استاندارد مالکیت باشگاه های ورزشی در سایر کشورر ها در مقایسه با ایران، خصوصی سازی فوتبال را دارای یک فرایند گام به گام دانست و اضافه نمود: اصلاح ساختار بنگاه ها، ارزش گذاری عادلانه سهام و روش صحیح واگذاری، توجه به اهلیت خریداران و نظارت پس از واگذاری به همراه توانمندسازی بخش خصوصی به وسیله حمایت دولت فرایندی است که فوتبال ایران برای رسیدن به صندلی بهتر باید طی کند.

حاجی وند خصوصی سازی یک شبه باشگاه هایی نظیر راه آهن، سیاه جامگان، برق شیراز و .. را نمونه هایی از عدم طی فرایند استاندارد خصوصی سازی دانست که منجر به بدترشدن شرایط این باشگاه ها و از دست رفتن صندلی قبلی آن ها شد.

نگرانی نابجا از تبعات خصوصی سازی، تعدد مراکز تصمیم گیر، کمبود قوانین حمایتی دولت از بخش خصوصی برای حضور از فوتبال، فراهم نبودن زیرساخت های درآمدزایی، عدم امکان حضور سرمایه گذاران خارجی، عدم اصلاح ساختار باشگاه ها پیش از واگذاری و .. از جمله موانع پیش روی خصوصی سازی باشگاه های فوتبال در ایران بود که حاجی وند به آن ها اشاره نمود.

وی زیانده بودن باشگاه ها و شفاف نبودن صورت های اقتصادی آن ها را از جمله موانع ارزشگذاری دانست و گفت: در مزایده های سال 93 و 94، اهلیت های در نظر گرفته شده برای سرخابی ها عبارت بود از: نداشتن بدهی معوقه بانکی، عدم سابقه محکومیت موثر کیفری و عدم سوء سابقه امنیتی ثبت شده، اما باید در کنار این موارد، اهلیت توانایی تجاری و شناخت ورزشی نظیر برنامه مدیریتی و درآمدزایی نیز از سوی خریداران احراز شود.

نحوه درآمدزایی چند باشگاه برتر فوتبال دنیا در سال های اخیر، بخش دیگری از ارائه حاجی وند بود که حق بخش تلویزیونی، درآمدزایی به وسیله تبلیغات از جمله مهمترین محور های آن محسوب میشد.

همچنین دکتر خاتونی، کارشناس حوزه جامعه شناسی ورزشی، واگذاری مالکیت سرخابی ها را نیازمند طی یک دوران گذار میان مدت دانست و گفت: اجتماعی شدن باشگاه ها، امروز دیگر یک پدیده ساده نیست؛ برای اینکه طرفدار فوتبال وارد عرصه سرمایه گذاری شود و جهت ورود به مدیریت های غیر دولتی نیازمند یک دوران گذار 5 تا 10 ساله هستیم.

وی اضافه نمود: اصرار بر طی یک شبه فرایند واگذاری، یک اشتباه از سوی دولت است؛ اگر فرایند طی نشود و فرایند با شکست روبرو شود، بی اعتمادی نسبت به اصل واگذاری پدیده آمده و این اتفاق مسائل عظیمی را رقم خواهد زد.

دکتر رضا محمدکاظمی، استاد دانشگاه تهران نیز واگذاری مالکیت باشگاه های فوتبال به شیوه خصوصی سازی واحد های صنعتی را یک مدل مردود اقتصادی مطرح کرد و اضافه نمود: شیوه پیشنهادی از راه تعاونی یا همان جمع سپاری به مردم دارای سه ویژگی به روز بودن، کارآمد بودن و دارای مطابقت با اسناد بالا دستی است و با خصوصی سازی معمول تفاوت های آشکاری دارد.

وی اضافه نمود: این مدل از جانب کارشناسان حاضر در نشست که در اتاق تعاون ایران، دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و مجموعه ای از مدیران سابق که در فوتبال حضور داشتند، پیشنهاد می شود.

سید پندار توفیقی قائم مقام سابق باشگاه فوتبال استقلال تهران، مهمترین عامل برای آغاز فرایند واگذاری استقلال و پرسپولیس را تفاهم کارشناسان بر سر مدل کارآمد درآمدزایی این باشگاه ها در دوران پس از واگذاری مطرح کرد.

توفیقی همچنین حمایت قانونی از حقوق باشگاه های ورزشی پس از واگذاری را پیش شرط مباحث اجرا شده برشمرد و اضافه نمود: در اولین گام برای مشخص نحوه درآمدزایی این باشگاه ها، باید تکلیف حق پخش تلویزیونی مشخص شود؛ در خارج از کشور حداقل 35 درصد درآمد باشگاه ها به وسیله همین حق پخش است که در داخل کشور اینگونه نیست.

لازم به ذکر است مقرر شد تا در نشست آینده کارگروه ورزش، کارشناسان به ارائه شبیه سازی مدل های اجرایی بپردازند.