امید تازه برای رونق چشمه سورت ، نقش سرمایه گذار چیست؟
به گزارش مجله سی نوا، معین شدن سرمایه گذار بهره برداری و احیاء چشمه کم نظیر باداب سورت در عین حال که امیدواری ها را برای بهبود شرایط این جاذبه خاص طبیعی بیشتر نموده، حاشیه هایی را هم بین بعضی مخالفان به وجود آورده که ممکن است فرایند احیا و بهسازی این چشمه توسط سرمایه گذار را با چالش روبرو کند.
انتشار تصاویری از نیمه خشک بودن چشمه سورت در روزهای اخیر و در شرایطی که نخستین سرمایه گذار بهره برداری و احیای این چشمه ، کار خود را برای بهسازی محوطه شروع نموده، زخم برخی اختلاف نظرها بین منتقدان واگذاری چشمه و مسئولان و موافقان سرمایه گذاری را باز نموده است.
باداب سورت یکی از جاذبه های طبیعی منحصربه فرد ایران است. چشمه ای پلکانی با رنگ های مختلف که به گفته بسیاری از کارشناسان مانند آن در جهان وجود ندارد و فقط می توان در ترکیه، آمریکا، انگلیس و نروژ نمونه هایی محدود و کوچک تر از آن را یافت. اهمیت میراثی و طبیعی این چشمه که در بخش چهاردانگه شهرستان ساری واقع شده است در دهه 80 بیشتر احساس شد. تا جایی که سال 1387 پس از پیگیری های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، این چشمه به عنوان دومین اثر طبیعی ایران بعد از قله دماوند در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. از همان زمان نیز نام چشمه سورت بیشتر در جامعه و بین گردشگران و مسافران مطرح شد.
کم آبی یا تغییر جهت آب؟
چهارم اردیبهشت در برخی رسانه ها از جمله خبرگزاری ایرنا گزارش تصویری از آخرین شرایط چشمه سورت منتشر شد که کم آبی حوضچه های چشمه در این تصاویر خودنمایی می کرد. این که در بهار و با وجود بارش های مناسب چشمه سورت کم آب باشد قابل انتظار نیست. با این حال نخستین چیزی که به ذهن می رسد کم آب شدن چشمه و رو به خشکی رفتن آن است. در حالی که واقعیت ماجرا این نیست و پیگیری ها نشان می دهد که میزان آبدهی چشمه تغییر ننموده است.
سرمایه گذار طرح بهره برداری از چشمه سورت می گوید آبدهی چشمه تغییری ننموده و اقداماتی برای احیای چشمه و حوضچه های آن در حال اجرا است. کارشناسان هم معتقدند کم آب دیده شدن حوضچه ها ریشه در برخی دلایل انسانی عمدی و غیرعمدی اجرا شده در گذشته دارد. آب منطقه ای به عنوان متولی منابع آبی استان نیز تأیید می نماید که آبدهی چشمه شرایط مناسبی دارد.
کارشناسان معتقدند کم آب دیده شدن حوضچه های چشمه سورت به معنی خشک شدن این چشمه نیستعوامل انسانی آسیب به چشمه
این موضوع را دکتر علی ماهفروزی کارشناس مدیریت گردشگری نیز تأیید می نماید و معتقد است ورود سرمایه گذار می تواند در صورت داشتن برنامه جامع و درست نه تنها فرایند تخریبی چشمه را متوقف کند، بلکه باعث احیای این چشمه طی یک دهه آینده خواهد شد.
ماهفروزی که سال 1386 معاون میراث فرهنگی مازندران بود و ثبت چشمه سورت در فهرست میراث فرهنگی ایران نیز با پیگیری او انجام شد، بر این باور است که دلیل خشک بودن حوضچه های چشمه سورت را باید در رفتارهای گردشگران با این چشمه و همچنین برخی فعالیت های معدنی طی یک دهه اخیر در حاشیه چشمه جست وجو کرد.
وی به خبرنگار ایرنا می گوید: چشمه سورت به دو دلیل اصلی این روزها با این شرایط مشاهده می گردد. یکی دلایل زمین شناختی است که به واسطه فعالیت های معدنی ایجاد شده و دیگری بی توجهی مردم به رعایت مسائل ضروری حفظ این بافت که طی سال های اخیر زیاد دیده شد. به عبارتی دیگر آسیب هایی که امروز در سورت می بینیم از دهه 80 شروع شد.
منظور این فعال حوزه گردشگری از فعالیت های معدنی، برداشت سنگ های تراورتن از فاصله حدود 150 متری محوطه چشمه در محدوده جنوب غربی این اثر طبیعی است که به اعتقاد او فشار این برداشت ها و فعالیت ها روی لایه های تکتونیک تاثیر گذاشت و سبب تغییرانی در جهت زیرزمینی آب شد.
برداشت سنگ های تراورتن در دهه 80 از اطراف چشمه سورت بر جهتهای زیرزمینی آب این چشمه تاثیر گذاشتنامهربانی با سورت
ماهفروزی دلیل دیگر را هم به تخریب های ناخواسته روی سطح زمین در محوطه چشمه سورت مرتبط می داند و می افزاید: از سال 1386 که پیگیر ثبت چشمه شدیم به مرور نام چشمه بیشتر بر سر زبان ها افتاد و تصاویر زیبایی های این اثر طبیعی منحصربه فرد بیشتر دیده شد. در نتیجه جمعیت زیادی هر سال برای بازدید از چشمه می آمدند. آن موقع پیش از این که تمهیدات لازم برای حضور مسافران اندیشیده گردد، تبلیغ و معرفی آن انجام شد که به نظرم یک اشتباه مهم استراتژیک درباره چشمه سورت بود.
معاون اسبق میراث فرهنگی مازندران اظهار می نماید: حضور مردم در داخل حوضچه های پلکانی چشمه سورت به مرور باعث پاکوب شدن لایه های سطحی چشمه شد. به مرور هم جهت آب به دلیل این فشارها تغییر کرد و هم منفذها و آبراهه ها تخریب شدند. نتیجه این شد که چشمه نمی تواند حوضچه های اطراف خودش را سیراب کند و آب سرریز به حوضچه های پایین تر برود و پلکان را ایجاد کند. یعنی فرآیندی که طی هزاران سال رخ می داد در کمتر از 2 دهه دستخوش تغییر شد.
ماهفروزی برخی اقدامات بومیان برای احیای چشمه را نیز عاملی در بروز این شرایط می داند و می گوید: برخی از بومیان از سر خیرخواهی و دلسوزی برای این محوطه وقتی دیدند که برخی حوضچه ها خشک شده، با ایجاد آبراهه هایی آب چشمه را به سمت حوضچه های کم آب راهنمایی کردند تا خشک نشوند. در حالی که با این کار سرعت آب بیشتر می گردد و در نتیجه احتمال خوردگی لبه پلکان ها افزایش می یابد. ضمن این که نهشته گذاری یا انباشت املاح موجود در آب نیز به این صورت انجام نمی گردد.
دکتر علی ماهفروزی: برداشت های معدنی دهه 80 از حاشیه چشمه سورت و بی توجهی مردم به حفاظت از بافت حوضچه ها عوامل تغییر جهت آب چشمه هستند
ممنوعیت ورود به حوضچه ها
این کارشناس مدیریت توریسم الگوبرداری از طرح های حفاظتی و بهره برداری از محوطه های طبیعی مشابه با چشمه سورت در آمریکا، ترکیه، انگلیس و ایتالیا را پیشنهاد می دهد و می گوید: آن ها پل هایی به ارتفاع بین 50 سانتیمتر تا یک متر در محوطه ایجاد کردند و گردشگران برای تماشای چشمه باید از روی آن پل ها حرکت نمایند. برای عکاسان هم در چند نقطه ایستگاه عکاسی در نظر گرفته شده است تا کسی وارد حوضچه ها نگردد.
ماهفروزی می افزاید: برای حفاظت از چشمه سورت باید جهتهای مناسب و پل های چوبی در محوطه ایجاد گردد تا کسی وارد حوضچه ها و محوطه آسیب پذیر چشمه نگردد. ضمن این که جمعیت حاضر نباید بیش از کشش های محیطی محوطه باشد. اگر این نکات رعایت گردد به نظرم در یک بازه زمانی 10 تا 20 ساله دوباره چشمه به صورت طبیعی خودش را احیا می نماید و نهشته گذاری در حوضچه ها باز هم انجام می گردد.
بی توجهی گردشگران به ملاحظات حفاظت از بافت شنماینده حوضچه ها در سال های اخیر آسیب زیادی به چشمه سورت وارد کردمدیریت واحد و ضرورت حضور سرمایه گذار
وی در عین حال مدیریت چندگانه بر چشمه سورت را نیز عاملی بر بروز آسیب ها می داند و معتقد است که شرایط کنونی چشمه سورت ناشی از نداشتن مدیریت واحد است و اگر مدیریت واحد و علمی روی سورت وجود نداشته باشد همیشه همین مسائل را داریم.
او راه خروج چشمه سورت از این شرایط را سرمایه گذاری درست و علمی روی این جاذبه کم نظیر در جهان عنوان می نماید و می گوید: سرمایه گذار باید با تیم علمی و همراهی دستگاه های مرتبط بتواند برنامه مدونی برای بهره گیری از پتانسیل های گردشگری این محوطه طبیعی داشته باشد که هم به احیای چشمه یاری کند و هم سود خودش و جامعه مححلی را در پی داشته باشد.
نکاتی که ماهفروزی به آن اشاره می نماید در دسته اقداماتی هستند که باید توسط یک مدیریت واحد انجام گردد. اتفاقی که به نظر می رسد با انتخاب سرمایه گذار و واگذاری چشمه از 20 فروردین به بخش خصوصی در حال رقم خوردن است و می تواند نقطه امیدی برای تبدیل شدن چشمه سورت به یکی از جاذبه های گردشگری دارای زیرساخت های مناسب گردد.
شروع به کار سرمایه گذار
تا پیش از ورود بخش خصوصی به مدیریت چشمه سورت، این محوطه دست کم زیر نظر سه نهاد دولتی قرار داشت. برنامه ریزی برای بخش گردشگری محوطه بر عهده اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بود، مسئولیت بخش آب چشمه را شرکت آب منطقه ای مازندران به عهده داشت و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران هم مسئول عرصه طبیعی این محوطه بود. اما با واگذاری چشمه سورت به بخش خصوصی هر کدام از این نهادها به عنوان ناظر بر فعالیت های سرمایه گذار فعالیت خواهند داشت و اجرای طرح های احیا و بهره برداری با سرمایه گذار خواهد بود.
مزایده واگذاری طرح احیا و بهره برداری چشمه سورت پس از چند سال انتظار و تدوین کتابچه طرح توسط بخش دولتی، دی 1398 برگزار گردید و از بین متقاضیان سرمایه گذاری، عرفان خشته سرمایه گذار جوان مازندرانی توانست برای مدت 15 سال محوطه چشمه سورت را در اختیار بگیرد. اما با شیوع ویروس کرونا، مراحل رسمی واگذاری چند هفته به تأخیر افتاد و در نهایت 20 فروردین 1399، محوطه از سوی اداره کل منابع طبیعی به سرمایه گذار بخش خصوصی واگذار شد تا اقدامات اجرایی را شروع کند.
با انتخاب سرمایه گذار و واگذاری چشمه سورت از 20 فروردین به بخش خصوصی امیدواری برای تحقق مدیریت واحد این محوطه و تبدیل شدن چشمه سورت به یکی از جاذبه های گردشگری دارای زیرساخت های مناسب بیشتر شده است.
پاکسازی و احیای چشمه ها
سرمایه گذار طرح طی 3 هفته اخیر برخی اقدامات مقدماتی را انجام داده و می گوید که اگر برخی مخالفت ها و حاشیه ها مانع راه نباشد، مجموعه گردشگری چشمه سورت از عید فطر با راه اندازی امکاناتی مناسب و اجرایی کردن زمان بندی بازدید پذیرای مسافران و علاقه مندان به این میراث طبیعی خواهد بود.
خشته درباره اقداماتی که از زمان دریافت محوطه تا کنون اجرا شده به خبرنگار ایرنا می گوید: بخش مهمی از پاکسازی محوطه و حوضچه ها و احیای چشمه تا کنون اجرا شده و آب در حوضچه ها جریان دارد. سعی کردیم با راهنمایی درست آب از حوضچه اصلی به حوضچه های پایینی، پلکان ها را از خشکی خارج کنیم. این اقدامات با نظر و نظارت کارشناسان آب منطقه ای انجام شد.
جمع آوری زباله های رها شده در محوطه، جمع کردن ته سیگارها و خارج کردن سنگ و کلوخی که طی سال های اخیر از خارج محوطه به حاشیه پلکان و حوضچه های چشمه آورده شده بود نیز از دیگر اقداماتی است که برای پاکسازی چشمه سورت تا کنون توسط سرمایه گذار انجام شد.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
زمان بندی و محدودیت ورود به محوطه
او از برنامه ریزی برای زمان بندی ورود و خروج مسافران به این محوطه طبیعی خبر می دهد و می افزاید: یکی از کارهایی که باید انجام گردد کنترل رفت وآمد به محوطه چشمه است. گاهی در این محوطه بین 200 تا 300 نفر حضور می یافتند. در حالی که کشش و ظرفیت محیط آن هم با رعایت اصول حفاظتی از بافت چشمه بین 70 تا 100 نفر به طور همزمان است. برای هر بازدید نماینده 30 دقیقه زمان در نظر گرفته شده تا مسافران در قالب گروه های معین شده وارد محوطه شوند و در زمان مناسب هم چشمه را ترک نمایند که سایر بازدیدنمایندگان وارد محوطه شوند.
خشته یکی از اقدامات اساسی و مهم مد نظر را مناسب سازی راه دسترسی عنوان می نماید و می افزاید: تا عید فطر راه دسترسی چشمه را آماده خواهیم کرد و مسافران می توانند با خودروی خودشان به پارکینگ محوطه بیایند. این اقدام یکی از الزاماتی است که بخش دولتی در کتابچه طرح بر آن تأکید دارد. چون رفت و آمد مسافران هنوز در یک جهت معین تا محوطه چشمه با وانت نیسان و تراکتور انجام می گردد که چند بار نیز حادثه ساز شد.
او درباره ممنوعیت حضور افراد در حوضچه ها نیز می گوید: در حال حاضر 6 نفر برای حراست از محوطه به کار گرفته شدند که اجازه ورود افراد در حوضچه ها را نمی دهند. برای افرادی هم که اصرار بر عکس دریافت دارند نقاطی در نظر گرفته شده که فقط با پوشیدن پاپوش های مناسب می توانند در آن نقاط حضور یابند.
سرمایه گذار چشمه سورت: در این طرح می خواهیم همزمان با حفاظت از یک میراث طبیعی منحصربه فرد و احیای آن، اقتصاد مردم منطقه متحول گردد. در تمام اقدامات و برنامه ها سهم جامعه بومی را در نظر گرفته ایم و پیشنهادهای خوبی را هم مطرح کردیم.
تهیه زیرساخت های مقدماتی
سرمایه گذار احیا و بهره برداری چشمه سورت از خریداری چهار کانکس سرویس بهداشتی، کانکس مدیریت، گیت نگهبانی، سطل زباله درپوش دار، لباس فرم و تجهیزات ارتباطی پرسنل در محوطه، نیمکت هایی برای استراحت مسافران در حاشیه محوطه و همچنین آماده شدن بلیط ها و بروشورهای چشمه نیز خبر می دهد و می افزاید: همه الزاماتی که باید رعایت گردد در کتابچه طرح توسط بخش دولتی تدوین شده تا نگرانی دوستداران این میراث طبیعی رفع گردد. البته ما کارهایی فراتر از طرح های موجود در کتابچه را مد نظر داریم. مانند اجرای تله کابین که مطالعات و آنالیز امکان آن را قرار است شروع کنیم.
خشته می افزاید: همه این اقدامات به بهتر شدن شرایط چشمه سورت یاری خواهد نمود. ضمن این که رفاه مسافران را هم در پی دارد. حتی به منظور پوشش حوادث احتمالی پنج بیمه بی نام هم برای محوطه در نظر گرفتیم. اقدامات دیگری نیز مانند روشنایی محوطه برای سهولت حراست از چشمه نیز در حال اجرا است. ضمن این که طرح های گسترده تری را تعریف نموده ایم که در فازهای بعدی اجرا می گردد و قطعاً بر اقتصاد ساکنان منطقه تاثیرگذار خواهد بود.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
موضع گیری جامعه محلی
اما سرمایه گذار چشمه سورت می گوید برخی مواضع نسبت به واگذاری چشمه در جامعه محلی سبب شده که انجام برخی از اقدامات با چالش روبرو گردد و سرعت کار پایین بیاید.
برخی شنیده ها حاکی از آن است که عده ای از ساکنان روستاهای اطراف چشمه حضور سرمایه گذار و واگذاری چشمه را تهدیدی برای منافع درآمدی خود می دانند و گمان می نمایند که سرمایه گذاری در چشمه سورت ممکن است زیان مالی آن ها را در پی داشته باشد. بر همین اساس نیز شنیده شده که برخی افراد اقداماتی برای بد یا ضعیف جلوه دادن سرمایه گذار در نخستین روزهای فعالیت اش انجام دادند.
به گفته خشته تا کنون با حمایت برخی مسئولان از جمله رئیس پاسگاه منطقه، رئیس دادگاه عمومی کیاسر، فرماندار ساری و معاون فرماندار، بخشدار و رئیس شورای بخش چهاردانگه، رئیس یگان حفاظت میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی مازندران اقدامات موضع گیرانه نسبت به سرمایه گذاری نتیجه نداشت و فعالیت ها ادامه دارد. اما او معتقد است همه مردم منطقه باید برای احیا و بهره برداری از چشمه همکاری نمایند تا طرح ها با سرعت بیشتری به پایان برسد و سود آن بیشتر از گذشته به جامعه بومی برسد.
شنیده ها حاکی از آن است که عده ای از ساکنان روستاهای اطراف چشمه حضور سرمایه گذار و واگذاری چشمه را تهدیدی برای منافع درآمدی خود می دانند و گمان می نمایند که سرمایه گذاری در چشمه سورت ممکن است زیان مالی آن ها را در پی داشته باشد.
سود سرمایه گذاری برای بومی ها
وی می افزاید: سرمایه گذاری بدون این که سودی به جامعه میزبان برساند نتیجه نخواهد داشت. ما نیز در این طرح می خواهیم همزمان با حفاظت از یک میراث طبیعی منحصربه فرد و احیای آن، اقتصاد مردم منطقه متحول گردد. برخی از بومیان که جابه جایی مسافران با وانت و تراکتور را انجام می دادند شاید نگران این هستند که با بهسازی جهت دسترسی درآمدشان از بین می رود. در حالی که در تمام اقدامات و برنامه ها سهم جامعه بومی را در نظر گرفته ایم و پیشنهادهای خوبی را هم مطرح کردیم.
خشته به جذب نیروهای بومی در طرح گردشگری سورت اشاره می نماید و می گوید: هر 6 نفری که تا کنون به کار گرفته شدند از اهالی روستاهای مالخواست، اوروست و قلعه سر هستند. تمام امور ساخت و سازها و زیربنایی را با استفاده از ظرفیت های بومی روستاهای اطراف انجام می دهیم تا از همین ابتداجامعه محلی منتفع گردد.
بر اساس کتابچه طرح بهره برداری از چشمه سورت که توسط دولت تهیه شد، طرح جامعی برای حفاظت از این محوطه و انتفاع جامعه بومی تدارک دیده شدپیشنهادهایی برای رونق اقتصاد محلی منطقه
وی می افزاید: حتی برای آینده اقتصاد متکی بر تولیدات محلی منطقه نیز پیشنهادهایی مطرح کردیم. طرحی برای ایجاد یک مجتمع گردشگری آب درمانی در قسمت پایین دست محوطه چشمه داریم که زمین آن خریداری و مجوز اجرای آن نیز از میراث فرهنگی گرفته شد. پیشنهاد دادم غرفه هایی که در آن محوطه سه هکتاری ایجاد می گردد برای مدت یک تا 2 سال به طور رایگان در اختیار بومیانی قرار گیرد که تولیدات محلی دارند و از سال سوم از آن ها اجاره دریافت گردد.
این سرمایه گذار و فعال گردشگری پیشنهادی هم برای جایگزینی درآمد جابه جایی مسافران که با تراکتور و وانت انجام می گردد نیز مطرح نموده و می گوید: چند ماشین آفرودی برای جابه جایی مسافران تهیه شده و به رانندگان وانت ها و تراکتورها نیز پیشنهاد دادم تا با خرید ماشین های آفرودی مناسب و ارزان تر در این جهت مسافران را جابه جا نمایند و منتفع شوند. با توجه به زمان بندی و محدود شدن حضور گردشگران در محوطه چشمه، رفت وآمدها در این جهت بیشتر خواهد شد و رانندگان می توانند با خودروهای مناسب کماکان فعال باشند.
خشته می گوید که حتی اعلام نموده حاضر است برای هر سه روستا مینی بوس هایی را خریداری کند و با تبدیل آن ها به مینی بوس های گردشگری منطقه، منابع درآمدی ثابتی را برای روستاها به وجود بیاورد. اما برخی مخالفت ها کماکان ادامه دارد.
افزایش خدمات در منطقه
این فعال گردشگری تأکید می نماید که بدون سود رسیدن به جامعه بومی امکان استمرار فعالیت هیچ سرمایه گذاری در هیچ منطقه ای وجود ندارد و با آگاهی از این اصل سرمایه گذاری، جامعه بومی را شرکای اصلی خود در اجرای این طرح می داند.
وی می افزاید: افزایش امکانات و خدمات زیرساختی در این محدوده قطعا افزایش حضور مسافران و در نهایت افزایش آورده مالی برای اهالی را به دنبال دارد. طی همین مدت کوتاه توانستیم شرکت ایرنسل را برای تقویت پوشش شبکه تلفن همراه متقاعد کنیم و در حال حاضر محوطه چشمه سورت برای خطوط ایرانسل اینترنت 4G فراهم است. پیگیر تقویت پوشش شبکه همراه اول هم هستیم.
خشته اظهار می نماید: هر چه این خدمات افزایش یابد تعداد مسافران بیشتر می گردد و در نتیجه جامعه بومی فرصت بیشتری برای کسب درآمد پایدار خواهد داشت. ضمن این که با به درآمد رسیدن مجموعه، حتما در گسترش زیرساخت های عمومی روستاها نیز مشارکت خواهیم کرد.
سرمایه گذار چشمه سورت از همه مردم بومی و مسافران خواست که در احیای این محوطه ارزشمند مشارکت نماینداحتیاج به همراهی مسافران و بازدیدنمایندگان
سرمایه گذار چشمه سورت مشارکت همه بومیان و مسافران برای اجرایی شدن ضوابط بازدید از چشمه را مشارکتی برای حفاظت از این مجموعه ارزشمند می داند و می گوید: طی روزهای اخیر متأسفانه مقاومت هایی از سوی برخی بازدیدنمایندگان هم دیدیم. انتظار داریم برای حفظ این میراث طبیعی خاص همه نظم و ضوابط بازدید را بپذیرند و همکاری نمایند.
وی با اشاره به برنامه ریزی برای عرضه بلیط به بازدیدنمایندگان طی روزهای آینده می افزاید: تهیه بلیط یک امر مرسوم در تمام جهانست که هزینه های آن صرف نگهداری خود مجموعه می گردد. قیمت 15 هزار تومانی بلیط هم از سوی بخش دولتی معین شده است. انتظار ما از مردم بومی و مسافران فقط همراهی و همکاری برای حفاظت و احیای این چشمه است.
به گفته خشته اقدامات گسترده ای برای حفاظت از چشمه سورت در حال تدارک است که یکی دیگر از این اقدامات تهیه طرحی برای ایجاد جهت پیاده روی در حاشیه محوطه چشمه و همچنین در نظر دریافت پل های سبک است که طراحی سه بعدی این بخش از پروژه نیز اجرا شده است.
او بالا بودن توقعات و انتظارات از سرمایه گذار در مدت چند هفته را منطقی نمی داند و اظهار می نماید: نبود سرمایه گذار آسیب دیدن چشمه و وجود انبوهی از زباله ها در محوطه چشمه را رقم زد. اما در همین مدت کم اقدامات زیادی اجرا شده که نشان می دهد وجود سرمایه گذار ضرورتی است که هم به سود چشمه است و هم برای اهالی می تواند منافع مالی درازمدت داشته باشد. اگر همه مردم همکاری نمایند مطمئنا سود این اقدامات دو جانبه خواهد بود و میراثی برای نسل های بعد باقی خواهد ماند.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4 مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آن را از اینجا دانلود کنید: video/mp4
منبع: چمدان