آب، مسئله اولِ ایران
به گزارش مجله سی نوا، علی اصغر مصلح؛ ایرانِ امروز دچار بحرانی است که شبیه آن را در تاریخ خود تجربه نکرده است. این بحران به درجه ای رسیده که در صورت ادامه روند کنونی، اساسِ سرزمین و تمدن ایران در تهدید است. بحران آب و محیط زیست ایران چنان وخیم است که بقیه مسائل در حدّ نقش های ایوان برای این پای بست اند. خروج از این وضع منوط به تغییری اساسی در روند های جاری است. متأسفانه فضای عمومی و به خصوص فضای رقابت های سیاسی، به بلایی بزرگ برای سرزمین ایران تبدیل شده است. به طوری که اطراف نزاع از مسائل اصلی غافلند.
در مقام مثال، وضع امروز ایران به روستائی می ماند که اهالی آن وارد نزاعی فرساینده و رو به تشدید شده اند و از خطر بزرگی که اصلِ حیات روستا و منابع تأمین معیشت آن ها را تهدید می نماید، غافلند. در این روستا اگر این توجه حاصل گردد که در حال از دست دادن تمامی منابع حیاتی خود هستند، حداقل عقل طبیعی اقتضاء می نماید که دست از نزاع بردارند و چاره ای برای حل مشکل حیاتی تر بیابند.
ایران سالهاست که وارد چالشی فرساینده در قالب های گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی شده که با توجه به سابقه و جنس این گونه نزاع ها، به نظر می رسد نتیجه ای قطعی و کوتاه مدت برای حلّ مسایل راهبردی، به خصوص وضع اقلیم و محیط زیست ایران، نخواهد داشت. در چنین شرایطی باید نگاه خود به روش و مسیر فعلی را عوض کنیم و به روش های تازهی برای ایجاد هم گرایی در جهت حل بحران های بزرگ تر روی آوریم.
یک پیشنهاد برای قرار گرفتن ایران در مسیری تازه، در اولویت قرار دادن مسائل سرزمینی است. شاید اگر آب را مسئله اول ایران قرار دهیم، بتوانیم وارد تجربه تازهی از هم زیستی و همگرایی شویم.
آب در طول تاریخ ضرب آهنگی خاص برای ناخودآگاهِ جمعیِ ایرانیان داشته و چه بسا به عامل وفاق و مشارکت این قوم تبدیل گردد. اگر بپذیریم که آب مسئله اول ایران است، و متناسب با عمق و گستردگی بحران، روشی متفاوت در پیش گیریم، اولاً در مسیرِ حلّ بحران آب و اقلیم ایران، قرار گرفته ایم و ثانیاً شیوة تازه حل این بحران، شاید به تجربه ای نو برای حلّ سایر بحران ها تبدیل گردد.
اگر باور داشته باشیم که ادامه حیات ایران، وابسته به آبادانی این سرزمین است و امروز اساس آن در خطر است، پس باید کاری کرد. تاریخ ایران، تاریخ تلاش برای زیستن و بقا در این سرزمین خشک و کم اب بوده است. شاید در این مقطع اگر دوباره به آب بیندیشیم و با نظر به منشأیت آن برای حیات دنبال چاره ای باشیم، وضع در سایر عرصه ها هم دگرگون گردد.
اگر ایرانیان امروز برای حل بحران آب و خاک این سرزمین، به حداقل اقتضائات خردمندی عمل نکنند، نباید انتظار آینده ای جز انحلال و تلاشی تمدنی فرهنگی داشت. روش زندگی ایرانیان امروز را تنها با کلماتی، چون خودهلاک سازی می توان توصیف کرد. بپذیریم که چاره ای جز بازگشت به آب و خاک نداریم. ادامه حیاتی میانه و معقول در سرزمین ایران، منوط به کرداری نو از سوی ساکنانِ آن است؛ وگرنه دست مهربان این سرزمین دیگر چیزی برای عطا کردن به باشندگانش نخواهد داشت.
منبع: فرارو