چگونه عملکرد رم کامپیوتر را بررسی کنیم؛ معرفی 4 نرم افزار رایگان - مجله سی نوا

بررسی عملکرد رم

از بین نشانه هایی که ممکن است به مرگ رم ختم شود می توانیم به نمایش دادن صفحه آبی مرگ در ویندوز، هنگ کردن و ریستارت های پیاپی و دیگر موارد این چنینی اشاره کنیم. در بدترین شرایط هم ممکن است سیستم اصلا بالا نیایید و بعد از روشن کردن سیستم، با بوق های پی در پی روبرو شوید.

قبل از اینکه عملکرد رم را به طور همه جانبه مورد بررسی قرار دهیم، باید از فعالیت رم موردنظر در فرکانس پیش فرض اطمینان حاص کنیم. بیشتر سیستم ها دارای Intel XMP 3.0 یا AMD EXPO هستند که برای تنظیم فرکانس رم مورد استفاده قرار می گیرند. باید خاطرنشان کنیم یک اورکلاک ناپایدار برای رم، ممکن است همان علائم مربوط به رم مشکل دار را بروز دهد. بنابراین اولین گام برای تشخیص خراب بودن یا نبودن رم این است که تنظیمات فرکانس آن را به حالت پایه برگردانید.

این روزها کمتر سیستمی فقط دارای یک رم است و معمولا کاربران حداقل از دو رم برای کامپیوتر خود بهره می برند. اگر از بیش از یک رم استفاده می کنید، باید تک تک رم ها را به طور جداگانه بررسی کنید زیرا در صورت بررسی آن ها به طور دسته جمعی، نمی توانید با دقت زیادی رم مشکل دار را شناسایی کنید. البته در این زمینه یکی از برنامه ها دقت بالایی در تشخیص رم مشکل دار ارائه می دهد که در ادامه به این برنامه هم می پردازیم.

در رابطه با بهترین برنامه موجود برای تشخیص مسائل رم، بین متخصصان تا حدی اختلاف نظر وجود دارد. اما در کل توصیه می شود که حداقل از دو برنامه متفاوت برای این کار استفاده کنید. بنابراین حتی اگر یک برنامه نتواند رم مشکل دار را شناسایی کند، معمولا برنامه دوم قادر به انجام چنین کاری خواهد بود. اما اگر هر دو برنامه پاسخ منفی ارائه دادند ولی نسبت به خراب بودن رم یا رم ها همچنان شک و تردید زیادی دارید، پس برای محکم کاری بهتر است یک برنامه سوم را هم تست کنید. در این مطلب تمام برنامه های معرفی شده رایگان هستند. البته ممکن است با پرداخت مبلغ جداگانه، برخی قابلیت های اضافی از آن ها فعال شود ولی برای تشخیص رم های مشکل دار، در بیشتر برنامه ها همان قابلیت های رایگان کافی هستند.

بررسی رم کامپیوتر با HCI Memtest

HCI Memtest یکی از ساده ترین ابزارها برای تشخیص مسائل رم کامپیوتر است. متاسفانه، نسخه پایه این ابزار فقط از یک بخش برای وارد کردن مقدار ظرفیت موردنظر رم به منظور بررسی بهره می برد و سپس این ابزار کارهای مختلفی را به منظور بررسی انجام می دهد. یکی از محدودیت های مهم این نسخه این است که هر بار می تواند ظرفیت بین 2 تا 3.5 گیگابایت را بررسی کند.

برای تست بهینه، بهتر است مقدار کل رم تقسیم شده بین تمام رشته ها (Threads) پردازنده را بررسی کنید. البته آزمایش رم با پردازنده مبتنی بر رشته های پرتعداد کار راحتی نخواهد بود. نسخه حرفه ای این برنامه 5 دلار قیمت دارد و تمام این کارها را به صورت اتوماتیک انجام می دهد.

در هر صورت برای بهره گیری از این برنامه، راهی سایت HCI Memtest شوید و فایل ZIP برنامه را دانلود کنید. سپس باید فایل memtest.exe را اجرا کنید. در گام بعدی باید با باز کردن Task Manager ببینید که چه مقدار از ظرفیت رم خالی است. در این میان باید ظرفیت خالی رم را تقسیم بر تعداد رشته های پردازنده کنید. در نهایت بر اساس تعداد رشته ها، باید این برنامه را باز کنید و مقدار ظرفیت خالی رم را وارد برنامه کنید.

به عنوان مثال اگر می خواهید یک رم 16 گیگابایتی قرار گرفته کنار پردازنده Core i9-13900K را بررسی کنید، با توجه به بهره گیری از 32 رشته، باید 32 بار این برنامه را باز کنید. اگر مثلا رم موردنظر 13.79 گیگابایت ظرفیت خالی داشته باشد، برای هر برنامه باید عدد 431 مگابایت را وارد کنید. با توجه به قدرت پردازنده و ظرفیت رم، چنین کاری ممکن است حدود 1 ساعت طول بکشد.

تست رم با TestMem 5

این برنامه در سال 1998 معرفی شده و بنابراین سابقه بسیار زیادی دارد. در حال حاضر می توانید از نسخه پنجم این برنامه مفید استفاده کنید. TestMem 5 شامل 16 تست مختلف است که کاربران با توجه به نیازهای خود، می توانند این تست ها را تغییر دهند. خوشبختانه این برنامه بسیار سبک است و به لطف رابط کاربری بسیار ساده، کاربران غیرحرفه ای هم می توانند به راحتی از آن بهره ببرند. در ضمنً برخلاف HCI Memtest که نسخه پولی هم دارد، TestMem 5 کاملا رایگان است.

همانطور که گفتیم، این برنامه برای شخصی سازی تست ها، دست کاربر را باز می گذارد. با این حال، یکی از کاربران پروفایل های Extreme و Absolut را برای این برنامه آماده کرده که این دو پروفایل به شدت محبوب هستند و برای تست رم کامپیوتر به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.

برای بهره گیری از این برنامه، ابتدا از سایت TestMem 5 فایل Zip را دانلود کنید. سپس بر روی فایل TM5 راست کلیک کنید و با دسترسی ادمین، این برنامه را باز کنید. برای بارگذاری پروفایل تست، روی گزینه Load config & exit کلیک کنید. می توانید پروفایل های آماده شده از طریق کاربران را از این صفحه گیتهاب پیدا کنید. بعد از بارگذاری پروفایل تست، این برنامه بسته می شود. سپس بار دیگر با دسترسی ادمین آن را باز کنید و با این کار، فرایند تست آغاز می شود.

این برنامه برای بررسی رم 16 گیگابایتی در هر چرخه حدود 25 تا 30 دقیقه فعالیت می کند. به طور کلی توصیه می شود برای بررسی دقیق رم، سه چرخه انجام شود و این یعنی کل فرایند حدود 1.5 تا 2 ساعت طول می کشد.

تست رم با MemTest86

از دیگر برنامه های محبوب برای تست رم کامپیوتر باید به MemTest86 اشاره کنیم که نیازی به سیستم عامل ندارد. این یعنی هم برای سیستم های ویندوزی می توانید از آن استفاده کنید و هم برای کامپیوترهای لینوکسی. برای بهره گیری از این برنامه باید از یک فلش مموری آماده شده برای بوت استفاده کنید. اگرچه در نگاه اول بهره گیری از این برنامه بسیار پیچیده به نظر می رسد، اما در حقیقت استفاده از آن بسیار راحت است.

MemTest86 در حال حاضر تنها برنامه ای است که می تواند از بین رم های استفاده شده در مادربرد، رم مشکل دار را شناسایی کند. البته این تعیینه صرفا در نسخه پولی آن قرار گرفته است. در هر صورت برای بهره گیری از این ابزار مفید، باید راهی سایت MemTest86 شوید و آن را دانلود کنید. بعد از استخراج محتویات فایل موردنظر و قرار دادن این فایل ها در کامپیوتر، باید یک فلش مموری به کامپیوتر وصل کنید.

قبل از انجام کار، بهتر است محتویات فلش مموری را در کامپیوتر قرار دهید زیرا این برنامه، طبیعتا فلش مموری را فرمت می کند. بعد از اجرای فایل imageUSB، درایو فلش مموری را تعیین کنید و سپس روی Write کلیک کنید.

حالا باید سیستم را ریستارت کنید و با فشردن یکی از دکمه های مربوط به منوی بوت، راهی این بخش شوید. معمولا در بیشتر کامپیوترها دکمه هایی مانند F2، Del، F8 یا F10 برای این کار استفاده می شود. اما در هر صورت با توجه به مدل لپ تاپ یا مدل مادربرد سیستم می توانید این دکمه را پیدا کنید. در منوی بوت باید درایو فلش مموری را انتخاب کنید تا سیستم بر مبنای همین فلش مموری بوت شود. سپس باید در سمت راست گزینه Config را انتخاب کنید و در ادامه با انتخاب گزینه (S)tart Test تست آغاز می شود.

با توجه به ظرفیت رم، این تست ممکن است 20 دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. زمانی هم که ارور پدیدار شد، دیگر نیاز به ادامه دادن تست نیست و باید به ارور موردنظر رسیدگی کنید.

بررسی عملکرد رم کامپیوتر با GSAT

برای کاربران لینوکس، ابزار GSAT که از طریق گوگل توسعه پیدا کرده، یک ابزار عالی در زمینه تست رم کامپیوتر است. البته با توجه به اینکه ویندوز از زیرسیستم لینوکس (WSL) پشتیبانی می کند، از این طریق هم می توانید آن را در ویندوز اجرا کنید. با این حال، عملکرد این ابزار در ویندوز به خوبی لینوکس نیست و به همین علت متخصصان توصیه می کنند که صرفا در لینوکس از آن استفاده کنید.

برای بهره گیری از این ابزار، ابتدا محیط خط فرمان را در لینوکس باز کنید و سپس این دستور را بنویسید: sudo apt-get install stressapptest

بعد از نصب شدن این ابزار، با نوشتن این فرمان برنامه موردنظر اجرا می شود: stressapptest -W -s 3600

استفاده از عبارت W در این دستور، به معنای تحت فشار قرار دادن رم برای دستیابی به نتایج بهتر است. عدد قرار گرفته روبروی حرف S هم به زمان موردنیاز برای انجام تست اشاره دارد. به طور کلی برخلاف دیگر ابزارهای معرفی شده در این لیست که امکان تعیین زمان لازم برای تست را نداشتند، این ابزار به شما اجازه می دهد زمان را هم تعیین کنید. به طور کلی برای دستیابی به نتیجه مناسب، بهتر است زمان بین 1 تا 2 ساعت را انتخاب کنید.

سخن پایانی

اگر بعد از انجام این تست ها با هیچ اروری روبرو نشدید، پس به شما تبریک می گوییم و رم کامپیوتر شما مسئله ای ندارد. اما اگر همچنان سیستم شما با مسائل مختلفی روبرو می شود، پس منشأ مشکل را باید در جای دیگری جستجو کنید. در مورد خود رم هم باید بگوییم که معمولا دوام بسیار بالایی دارند و اگر مثلا به آن ها ضربه نرسد یا روی رم آب ریخته نشود، به احتمال زیاد تا سال ها بدون نگرانی می توانید استفاده کنید. اگر هم از خراب شدن رم سیستم مطمئن شده اید، در نهایت چاره ای جز تعویض آن ندارید. خوشبختانه رم از جمله قطعات ارزان قیمت سیستم محسوب می شود و برخلاف دیگر قطعات برای خرید رم تازه، تحت فشار مالی زیادی قرار نمی گیرید.

منبع: Toms Hardware

سوالات متداول

آیا رم کامپیوتر قبل از خراب شدن نشانه هایی از خود بروز می دهد؟

در این زمینه نشانه هایی مانند نمایش صفحه آبی مرگ در ویندوز یا هنگ کردن های پیاپی وجود دارد. اما گاهی اوقات این نشانه ها عوامل دیگری دارند.

آیا استفاده از نرم افزارهای بررسی عملکرد رم راحت است؟

بله، در این مطلب به معرفی 4 ابزار پرداخته ایم که استفاده از تمام آن ها بسیار ساده و راحت است.

آیا رم کامپیوتر عمر بالایی دارد؟

به طور کلی رم کامپیوتر از جمله قطعاتی است که به این سادگی ها دچار مشکل نمی شود.