تلاش آمریکا برای به چالش کشیدن صلاحیت دیوان بین المللی دادگستری در پرونده شکایت ایران - مجله سی نوا

به گزارش ایسنا، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته است که ایران این پفراینده را در سال 2018 به دیوان بین المللی ملقب به دادگاه جهانی ارائه داده تا از این دادگاه بخواهد که ایالات متحده را مجبور به برداشتن تحریم هایی کنند که با پیمان مودت مغایرت دارند.

واشنگتن معتقد است هدف اصلی ایران از به راه انداختن این پفراینده قضایی احیای توافق هسته ای 2015 بوده که رئیس جمهور دونالد ترامپ با آن مخالف است.

ایران اعلام کرده که تحریم هایی که پس از خروج آمریکا از توافق هسته ای 2015 اعمال شده اند، خلاف عهدنامه مودت محسوب می شود.

پس از آنکه ایران بر اساس این پیمان، دو پفراینده علیه ایالات متحده در دادگاه جهانی ایجاد کرد، واشنگتن به طور رسمی خروج خود را گفت اما این اقدام ارتباطی به گذشته نداشته و تاثیری بر روی این پفراینده نگذاشته است.

جلسه استماع این هفته تنها این مسئله را معین می کند که آیا دادگاه صلاحیت رسیدگی به این پفراینده را داشته و یا ندارد.

به گزارش ایسنا، جمهوری اسلامی ایران در 25 تیر ماه سال 1397 در واکنش به اقدام دولت آمریکا در اعمال مجدد تحریم های غیرقانونی یک جانبه علیه ایران، شکایتی را علیه این کشور با استناد به نقض مفاد عهدنامه 1955 مودت، روابط مالی و حقوقی کنسولی میان دو کشور نزد دیوان بین المللی دادگستری مطرح و ثبت کرد.

دولت جمهوری اسلامی ایران هم زمان با ثبت این شکایت از دیوان بین المللی دادگستری درخواست کرد با توجه به آثار مخرب زیان بار و جبران ناپذیر این تصمیم دولت آمریکا در اعمال و تشدید تحریم های یک جانبه که نقض صریح مفاد و ترتیبات عهدنامه 1955 به شمار می آیند، با صدور قرار موقت خطاب به آمریکا، این دولت را ملزم به توقف اجرای تصمیم غیرقانونی خود تا زمان صدور رای نهایی کند.

بنابراین با توجه به برگزاری جلسات دادگاه، با صدور حکم علیه تحریم های یکجانبه و قرار موقت، دادگاه لاهه آمریکا را به رعایت حقوق ایران موظف کرد.

در واقع دیوان بین المللی دادگستری دستور موقتی را صادر کرد و برای حفظ حقوق کشورمان ایالات متحده را ملزم کرد که نسبت به رفع موانع صادرات آزاد دارو و تجهیزات پزشکی، محصولات کشاورزی و قطعات و تجهیزات یدکی هواپیماهای مسافرتی از جمله تعمیرات و گارانتی و بازرسی لازم برای ایمنی هوانوردی را رفع کند. در صدور مجوز مبادلات مالی و انتقال پول مرتبط با اقلام فوق الذکر نباید هیچ مانعی ایجاد شود. اما عملا آمریکا به این دستور موقت تا به امروز عمل نکرده است.

همچنین پیش از این دیوان اعلام کرده بود که ایران حق دارد از پیمان مودت برای شکایت علیه تحریم های واشنگتن استفاده کند.

اقدامات آمریکا علیه ایران خلاف تعهدات آن کشور مطابق عهدنامه 1955 مودت در خصوص رفتار منصفانه و عادلانه و با اتباع و شرکت های ایرانی، عدم ایجاد محدودیت برای تبادلات مالی، خودداری از محدودسازی صادرات و واردات کالا و تعهد به تضمین آزادی تجارت میان دو کشور است.

آمریکا باید بلافاصله تهدیدات خود در ارتباط با اعمال تحریم های بیشتر را سرانجام دهد و تضمین دهد که هیچ گونه اقدامی برای دور زدن تصمیمی که دیوان می گیرد انجام نمی دهد.

بر همین اساس، سفارت کشورمان در هلند نیز اعلام کرده بود که جلسات استماع مربوط به صلاحیت بین المللی دادگستری (ICJ) در خصوص پفراینده شکایت حقوقی جمهوری اسلامی ایران علیه آمریکا در قضیه نقض عهدنامه مودت 1334 طی روزهای 24 لغایت 31 شهریور ماه برگزار خواهد شد.

باید در نظر داشت مبنای صلاحیت دیوان در پفراینده شکایت ایران علیه آمریکا ، انعقاد عهدنامه مودت میان دو کشور در سال 1334 است که در آن شرط رجوع به دیوان بین المللی دادگستری برای رفع اختلالات ناشی از اجرا یا تفسیر عهدنامه پیش بینی شده است. اگر چه ایالات متحده هم اکنون از این عهدنامه خارج شده اما این خروج تاثیری بر پفراینده های مطروحه فعلی ندارد.

بنابراین در این مورد نیز بعد از این که دیوان صلاحیت خود را طی فرآیندی چند ماهه تمدید کرد سپس وارد بررسی ماهوی پفراینده می شود که ممکن است رسیدگی به آن چندین سال طول بکشد و این گونه نیست که تصور داشته باشیم سریع به پفراینده رسیدگی می شود.

همچنین دادگاه بین المللی لاهه در بیانیه ای گفت که استماع اولیه به اعتراض مطرح شده از سوی آمریکا اختصاص خواهد یافت. این جلسه به دلیل وجود بیماری کووید-19 به صورت ویدیویی برگزار خواهد شد و از طریق پایگاه اینترنتی دادگاه لاهه و شبکه اینترنتی سازمان ملل به صورت زنده پخش می شود. این در حالی است که اعضای دادگاه در فرایند جلسه شفاهی در دیوان لاهه حضور دارند و کنندگان طرف های این پفراینده آنلاین در این جلسه شرکت می کنند.